ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΓΙΑ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ Δ. ΣΟΛΩΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΙΚΟΛΑΟ-ΚΟΡΡΑΔΟ ΛΟΥΝΤΖΗ (Ζάκυνθος) ΣΤΟΝ ΕΡΜΑΝΟ ΛΟΥΝΤΖΗ(Κέρκυρα)
Ζάκυνθος 21 Φεβρουάριου 1857[παλαιό ημερολόγιο]
Ακριβέ μου Ερμάννο,
Όταν συμβαίνει συμφορά με θεία επιταγή, η εγκαρτέρηση έρχεται λίγο λίγο από το θρησκευτικό συναίσθημα. Η θέα όμως μιας κομμένης ζωής, σε μας ακριβής, από ίδια θέληση προκαλεί αγανάκτηση. Ο Διονύσιος θέλησε με τη βία να πεθάνει, όπως επέμενε πεισματικά να κρατάει κρυμμένους τους θησαυρούς της ύψιστης διάνοιάς του. Εκείνο το λίγο εντούτοις που αναγκάστηκε να κοινοποιήσει, στάθηκε αρκετό για να καλύψει με δόξα τ’ όνομά του.
Εσύ, που παρόμοια τιμάς τ’ όνομά σου, προσφέρσου να τιμήσεις το δικό του ακόμα περισσότερο και έτσι τιμώντας κορύφωσε το δικό σου.
Το λείψανο θα μεταφερθεί στη Ζάκυνθο, γράψε λοιπόν ένα πένθιμο εγκώμιο, εσύ μόνο θα μπορέσεις να το κάνεις αντάξιο του ονόματος που σκεπάζει με φως δόξας την πατρίδα μας. Και αν ακόμα συνέβαινε να μεταφερθεί ο νεκρός πριν από την άφιξή σου, μπορεί να γίνει μια ακολουθία στον μητροπολιτικό ναό και να εκφωνηθεί η ομιλία σου μ’ αυτή την ευκαιρία.
Σήμερα συγκάλεσα μερικούς φίλους προκειμένου να προκηρύξουμε συνεισφορά, για να ανεγερθεί στον αποβιώσαντα ένα μνημείο που να δείχνει στον ξένο και στους απογόνους μας, ότι η πατρίδα ξέρει να τιμάει όποιον ξέρει να την τιμήσει. Γνωρίζω ότι η στιγμή αυτή, κατά την οποία η καρδιά σου δοκιμάζει πολύ διαφορετικές συγκινήσεις, δεν εναρμονίζεται με το έργο για το οποίο σε παρακαλώ, ωστόσο ελπίζω ότι για δική μου αγάπη, από δική σου αγάπη, θα το κάνεις με το πάθος εκείνο που τόσο διακρίνει κάθε σου γραπτό. […]
Χαιρέτησε τον Νικολό και τον Τάση[γιοί του Ερμάννου], χαιρέτησε τον Τζώρτζη Μελισσηνό, φρόντισε να δώσεις στον πεθερό μου[Δημήτριο Σολωμό, αδελφό του ποιητή] κάποια παρηγοριά, τα πρόσφατα γεγονότα θα ματώσανε παλιές σκληρές πληγές,
και αγάπα τον στοργικό αδελφό σου Νικολό Λούντζη
[Η μετάφραση έγινε από τον κ. Νίκια Λούντζη, δισεγγονό του συντάκτη της επιστολής]
.
[Κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του Σολωμού, ζούσε στην Κέρκυρα για μεγάλα χρονικά διαστήματα και ο ιστορικός Ερμάννος Λούντζης, εξαιτίας των καθηκόντων του στην I’ Ιόνια Βουλή (εκλεγμένος με το ριζοσπαστικό κόμμα βουλευτής Ζακύνθου στα 1852-1857). Φαίνεται ότι οι σχέσεις των δύο ανδρών είχαν αποκατασταθεί πλήρως μετά από την ένταση των ετών 1843-47.
Τότε ο Ερμάννος είχε δυσφορήσει για το γάμο του 64χρονου αδελφού του Νικολάου με τη νεαρή, γύρω στα 20, Ευφροσύνη-Αννέτα, κόρη του αδελφού τού Διον. Σολωμού, του Δημήτριου, και είχε γράψει ανάλογους υπαινιγμούς στο (ανώνυμο στην αρχή) έργο του Miscellanea (Μάλτα 1843), γεγονός που λέγεται ότι έκανε τον Σολωμό να επιστρέψει θυμωμένος το αντίτυπο που του χάρισε, συνοδεύοντάς το με το εξής περιπαικτικό επίγραμμα:
«Ο Διονύσιος Σολωμός, σαν τίμιος άνθρωπος
Επιστρέφει στον Ερμάννο Λούντζη (τα Σύμμεικτα του),
Θάταν αφέλεια τρελή στ’ αλήθεια κι ανοησία
Στα κούφια λόγια ενός τρελού να δώσεις σημασία!»
Με το χρόνο η οικογενειακή αντιπαράθεση έσβησε — είναι γνωστό άλλωστε ότι ο Σολωμός λίγο κρατούσε το θυμό για κάποιο αγαπημένο του πρόσωπο — και ξανάσμιξαν. Ο Ερμάννος αγαπούσε και σεβόταν τον ποιητή, του έδινε βιβλία του, μπορεί να τον ενημέρωνε κιόλας για τις καινούργιες γερμανικές ή άλλες ξενόγλωσσες εκδόσεις, κυρίως στα δικά του γνωστικά πεδία. Δεν αποκλείεται ακόμη μερικά φιλοσοφικά έργα που μεταφράστηκαν από τη γερμανική γλώσσα για τον Σολωμό να ήταν επιλογή ή και δουλειά του Ερμάννου].
.
«… Ούτος [ο Διον. Σολωμός], ως ηξεύρεις, προ πολλού έκαμε μεγάλην κατάχρησιν πνευματωδών ποτών. Τώρα αισθάνεται τα αποτελέσματα. Εσχάτως προσεβλήθη από την παρά των ιατρών νόσον Delirium tremens. Ανέλαβεν όμως και τον απάντησα μάλιστα εις τον δρόμον, αλλά πολύ μεταβεβλημένον. Είναι πολλοί ημέραι αφ’ ότου πλέον δεν τον είδον. Εμαθον ότι πάσχει. Διαμένει κεκλεισμένος εν τη οικία αυτού. Ουδείς τον βλέπει…»
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΕΡΜΑΝΝΟΥ ΛΟΥΝΤΖΗ, από την Κέρκυρα ΣΤΟΝ ΓΙΟ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟ ΛΟΥΝΤΖΗ στην Ζάκυνθο, 22 Δεκεμβρίου 1856 (παλαιό ημερολόγιο)]
.
«Η Επτάνησος, και μετ’ αυτής το Πανελλήνιον, κινδυνεύει να χάση τον ποιητήν Σολομόν. Η νόσος του Σολομού είναι υπερτροφία της καρδίας, προξενηθείσα υπό της μεγάλης καταχρήσεως, ην ο δυστυχής έκαμνε πνευματικών ποτών. Αν τώρα δεν αποθάνη, δεν δύναται να αναλάβη, ώστε δύναται ήδη να τον θεωρήση τις ως άνθρωπον αποθαμένον…»
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΕΡΜΑΝΝΟΥ ΛΟΥΝΤΖΗ, από την Κέρκυρα ΣΤΟΝ ΓΙΟ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟ ΛΟΥΝΤΖΗ στην Ζάκυνθο, 26 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1857 (παλαιό ημερολόγιο)]
.
[Ο κόντες Δ. Σολωμός, κηδεύτηκε με την πρεπούμενη τιμή στην Κέρκυρα, στο Νεκροταφείο των ορθοδόξων. Εκεί ο συγγενής του Ερμάννος Λούντζης, ριζοσπάστης βουλευτή Ζακύνθου, αποχαιρέτησε τον εθνικό ποιητή στο τελευταίο ταξίδι του, με λόγια εγκωμιαστικά].
.
[Ο ίδιος ο ποιητής, προαισθανόμενος ίσως το τέλος, [παρότι δεν συνήθιζε να δημοσιεύει ποιήματά του όσο ζούσε] επέτρεψε τότε στον φίλο του Ιάκωβο Πολυλά να στείλει στο έγκυρο αθηναϊκό περιοδικό Πανδώρα το ποίημά του «Η φαρμακευμένη κόρη», για να δημοσιευτεί «εν τη γνησία αυτού μορφή». Το ποίημα δημοσιεύτηκε μόλις μερικές μέρες πριν το θάνατό του. Βλ. Πανδώρα, τόμ. Ζ’, φυλ. 165/1.2.1857,0. 503-4.]
ΠΗΓΗ: ΖΗΣΙΜΟΥ Χ. ΣΥΝΟΔΙΝΟΥ: «II Dionisio ha voluto per forza morire», Περιοδικό ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ, ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΔΙΟΝΥΣΙΟ ΣΟΛΩΜΟ, ΤΕΥΧΟΣ 47, 1999
.
[ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΩ: Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΛΟΥΝΤΖΗΣ, στενός φίλος του Δ. Σολωμού]
Προσθήκη σχολίου