Οι δύο αιώνιοι πολιτικοί αντίπαλοι στην πολιτική σκηνή της Ζακύνθου το 19ο Αιώνα και στις αρχές του 20ου ήταν οι Λομβαρδιανοί (οπαδοί του Κων. Λομβάρδου) και οι Ρωμιάνοι (οπαδοί του Ρώμα). Και οι δυο παρατάξεις είχαν τις λέσχες τους, τη μια στην Πλατεία Αγίου Μάρκου και την άλλη στην Πλατεία Σολωμού.
Οι Ρωμιάνοι λέγονταν και «Λιουραίοι».
Το «Λουμπαρδιανοί», εντάξει, βγαίνει από το όνομα του αρχηγού τους και εκλεκτού τους, του Λομβάρδου. Το «Λιουραίοι» όμως; Εδώ ο αρχηγός κι εκλεκτός λεγόταν Ρώμας!
>Γράφει ο Λ.Χ. ΖΩΗΣ στο Λεξικόν της Ζακύνθου:
Λιουραίοι, Λιούρης, παρ. οίκ. τινός Πομόνη, κατηγορηθείσης, ότι την νύκτα της 7 προς την 8 Απρ. 1864 οι αδελφοί Άναστ. και Διον. Πομόνη Λιούρη εισβαλόντες μετ’ άλλων εις την εν τοπ. Τσιλιβή κατοικίαν του Διον. Δ. Σπίνου, όπου έμμενον ή σύζυγός του Αννούλα Μήλεση, αι θυγατέρες του Τζόγια και Αικατερίνη και ο υπηρέτης αυτών Παύλος X. Μπούμπουκας, εδολοφόνησαν αυτούς κοιμωμένους δια πελέκεων.
Το δικαστήριον κατεδίκασε τους κατηγορηθέντας, καθ’ ων υπήρχον πολλαί ενδείξεις, άλλα τό Ακυρωτικόν ηθώωσεν αυτούς, μη αποδειχθείσης της ενοχής των. Οι αυτουργοί μετά τινα χρόνον επιβάντες λέμβου, όπως διεκπεραιωθώσιν εις Πελοπόννησον. επνίγησαν εις θέσιν Παλούκι, πλην δύο διασωθέντων.—«Έλληνισμός» έφημ. Ζακ.
—Λ ι ο υ ρ α ί οι περιφρονητικώς εκλήθησαν κατόπιν και οι την αντιλομβαρδιανήν πολιτικήν μερίδα αποτελούντες εν Ζακύνθω.
Όπως συμβαίνει με όλους τους οπαδούς, όλων των ειδών και όλων των εποχών έτσι και στους οπαδούς κάθε μιας εκ τ των δύο περιβόητων τότε παρατάξεων αποδίδονταν κοινά χαρακτηριστικά. Τα περιγράφει πιο κάτω ένας από τους πιο εύστοχους, αλλά και πιο ξεχασμένους ζακυνθινούς σατιρικούς της εποχής, ο Άγγελος Καντούνης.
Όπως γράφει η φιλόλογος Μαρία Καραμαλίκη (και αδελφή του ζακυνθινού πολιτικού Τάλμποτ Κεφαλληνού) στο Περιοδικό ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ,τεύχος 9/10:
«Ο Ζακυνθινός σατιρικός ’Αγγελος Καντούνης έζησε στα χρόνια της Ένωσης της Επτάνησου με την Ελλάδα και συγκεκριμένα από τα 1847-1890. Πρόφτασε στα νεανικά του χρόνια να γευτεί τις ελπίδες των Ριζοσπαστών για την εκπλήρωση του μεγάλου πόθου τους. Μα, όταν η Ένωση πήρε σάρκα και οστά, ένιωσε τις απογοητεύσεις και τις πικρίες που έφερε μια πραγματικότητα διαφορετική από εκείνη που είχε πλάσει στα όνειρά του.Όπως γράφει ο δάσκαλός του Λουδοβίκος Μαρτζώκης:
«Ο Άγγελος Καντούνης θα ζήση εις την ιστορίαν του τόπου μας ως ο πιστός καθρέπτης της κοινωνικής τρικυμίας, που εσηκώθη εις την Ζάκυνθον, έπειτα από την ευλογημένη πραγματοποίησι του εθνικού μας πόθου».
Ο Καντούνης, ποιητής λαϊκός, προικισμένος με εξυπνάδα, με φαντασία, με κρίση, χρησιμοποιούσε μια γλώσσα που έπαιρνε ίσια από το στόμα του λαού. Όπως μας λέει ο Άγγελος Βερύκιος:
«Χτύπησε τις κοινωνικές πληγές, γιατί αγάπαε την κοινωνία. Μαστίγωσε τα κακά και τα άπρεπα που ντρόπιαζαν την ελευθερία, γιατί η ψυχή του ελάτρευε την ελευθερία και την ήθελε παρθένα σεμνή και καθάρια και όχι λάμνισσα ποδοκυλισμένη και αδιάντροπη».
Το έργο του Αγγέλου Καντούνη είναι σκορπισμένο στις δυσεύρετες σήμερα εφημερίδες που έβγαλε: το Κόσκινο, την Αναγελάστρα, το Γουζέλη, το Σκύλο.
Σώθηκε ευτυχώς στη δημόσια Βιβλιοθήκη της Ζακύνθου ένα βιβλίο με τίτλο «Αγγέλου Καντούνη ΑΠΑΝΤΑ» έκδοση 1896, του συγχρόνου του ‘Αγγελου Βερύκιου — Τυπογραφείο «Η Αυγή».
Ο ΛΙΟΥΡΗΣ (ΡΩΜΙΑΝΟΣ)
«Ο Λιούρης είναι άνθρωπος σαν ούλους τους ανθρώπους. Η τύχη τον έριξε στη Ζάκυνθο. Είναι άνθρωπος καλός, ευκολόπιστος, ως επί το πλείστον, ακαμάτης. Αποστρέφεται τσι σκουφούλες, τα παστέλια, τσι καμπάνες, τα ταμπούρια, τα ούρα (ζήτω!) όταν δεν γένουνται για τον αυτό του ή για την ιδέα του και αισθάνεται νευρική ταραχή όταν ακούει το όνομα του Λομβάρδου… Ο Λιούρης έχει και αρετές! Είναι υπομονετικότερος και από γάιδαρο. Αποβραδίς χάνει την εκλογή και την αυγή παρουσιάζεται με το χαμόγελο στο στόμα, χωρίς να χάσει το θάρρος… Έχει ηρωική αυταπάρνηση, είναι ικανός να μείνει για 18 ώρες νηστικός την ημέρα της εκλογής, χωρίς να φανερώσει παρά αδύνατη αγανάκτηση. Παρηγοριέται αμέσως τσι χαημούς με την ιδέα πως αδυνάτισε τον εχθρό του και, όταν πλησιάζουν οι εκλογές, βρίσκεται πάλι στο φυτίλι. Αφήνει τότε τη δουλειά του και τριγυρίζοντας στσι ρούγες μουρμουρίζει, κάνει λογαριασμούς με το νου του, χασκίζει γύρω του, συζητεί με αυθάδεια και πίστη και αγκαλιάζει όποιον ακούσει για υποψήφιο χωριστά από τον Λομβάρδο… Ο Λιούρης ως επί το πλείστον είναι άνθρωπος τίμιος, εθνικός, που γυρεύει το καλό της πατρίδας του, το οποίο δεν το βρίσκει στο Λομβάρδο».
Ο ΛΟΥΜΠΑΡΔΙΑΝΟΣ
«Ο λομβαρδιανός είναι αδελφός γκαρδιακός του Λιούρη. Εγεννήθηκε, ζει και θα πεθάνει και αυτός εδώ μέσα. Ο λομβαρδιανός διαιρείται κυρίως εις τρεις τάξεις, ή δια να μιλήσουμε παστρικότερα, είναι τρισυπόστατος. Αυτή η διάκριση είναι χρειαζόμενη, διότι άλλο είναι ο λομβαδιανός ο φαγάς, άλλο ο λομβαρδιανός ο μπεμπές και άλλο ο αλλαξοπιστισμένος. Ο πρώτος δουλεύει για τα καλά και συμφέροντα· ο δεύτερος νομίζει πως υπηρετεί ό,τι υπάρχει ιερότερο· και ο τρίτος, ο αλλαξοπιστισμένος ή πρώην λιούρης, διεκδικεί κανένα πάθος, καμμιά πίκα, δαπάνη του λομβαδριανού κόμματος… Ο λομβαρδιανός είναι ένα είδος ανθρώπου μαγεμένου· είναι άνθρωπος όπου του λείπει εξ ολοκλήρου η ψυχική δύναμις της θελήσεως… Δεν βλέπει ποτέ τα πράγματα με γυμνά μάτια, αλλά πάντοτε με γυαλιά τεχνικά, …Τα γυαλιά του τα φορεί κατά τις περιστάσεις ο Λομβάρδος με τους λόγους του. Τον Λομβάρδο τον θεώρει σαν ένα πράγμα υπεράνθρωπο, ένα πλάσμα παράδοξο, γεννημένο για να εκτελεί τα όσα βλέπει ο κάθε λομβαρδιανός στον ύπνο του. Ακόμα και τις πιο παράξενες και παράλογες επιθυμίες του. Ζητωκραυγάζει, χειροκροτάει, πετάει από χαρά όταν ακούει και βλέπει το Λομβάρδο… Τον ψήφο του τον νομίζει πως τον έχει δανεικόν από [τον Λομβάρδο], και σαν τίμιος άνθρωπος που είναι, τρέχει και του τον επιστρέφει σε κάθε εκλογή. Παίρνει πιάτα […] με την εικόνα του, έχει το κουάδρο του πάντα στην κάμαρά του… Αν ζούσε στη Ρώμη θα ήταν ο θερμότερος οπαδός του Κατιλίνα. Γεννημένος όμως σήμερα και στη Ζάκυνθο, δεν πρέπει ούτε μπορεί να είναι άλλο από Λομπαρδιανός».
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΡΩΜΑΣ (1863-1914)
Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο και ήταν γιος του Σπυρίδωνα Ρώμα, πολιτικού και γόνου της αρχοντικής οικογένειας Ρώμα. Αδελφές του ήταν η Όρσολα Ρώμα, σύζυγος Κυριακούλη Μαυρομιχάλη και η Ελένη Ρώμα, σύζυγος Γεωργίου Μαυρομιχάλη. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πολιτικές επιστήμες στο Παρίσι. Εξελέγη βουλευτής Ζακύνθου για πρώτη φορά στις εκλογές του 1895 και επανεξελέγη σε αυτές του 1899, του 1902, του 1905, του 1906.
Χρημάτισε αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων και πρόεδρος αυτής τρεις φορές (1897 – 1898, 1905, 1909 – 1910). Διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Κυριακούλη Μαυρομιχάλη καθώς και υπουργός Εκκλησιαστικών και Δημόσιας Εκπαίδευσης στην κυβέρνηση Δηλιγιάννη (1902). Ανέπτυξε έντονη πατριωτική δράση, συμμετέχοντας με δικό του σώμα στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 και στους Βαλκανικούς Πολέμους, στους οποίους προήχθη σε αντισυνταγματάρχη.
Απεβίωσε στην Αθήνα το 1914. Ήταν νυμφευμένος με την Σοφία Ζωγράφου, κόρη του Χρηστάκη Ζωγράφου, και είχαν αποκτήσει δύο παιδιά: την Ασπασία, σύζυγο του Ιωάννη Βούλτζου και μητέρα του Αλέξανδρου – Κωνσταντίνου Βούλτζου, και τον Διονύσιο Ρώμα, συγγραφέα και βουλευτή.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΟΜΒΑΡΔΟΣ:(1820-1888)
Γιατρός και πολιτικός από την Ζάκυνθο, βουλευτής Ζακύνθου στο Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων, πληρεξούσιος και υπουργός.
Ανέπτυξε πολιτική δράση στα αγγλοκρατούμενα Επτάνησα με το Κόμμα των Ριζοσπαστών και αργότερα ιδρύοντας το Κόμμα των Ενωτικών Ριζοσπαστών, και πρωτοστάτησε για την ένωση των Ιόνιων νήσων με την Ελλάδα που πραγματοποιήθηκε τελικά το 1864.
Τον Μάιο του 1860 ίδρυσε στην Ζάκυνθο ένα κομιτάτο στα πρότυπα του Κεντρικού ιταλικού Κομιτάτου της Γένοβας με το οποίο είχε έρθει σε επαφή, με σκοπό να προκαλέσει την επέμβαση του Γαριβάλδη για την απελευθέρωση της Ηπείρου, της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας. Το κομιτάτο της Ζακύνθου ήταν παράρτημα του κομιτάτου της Γένοβας. Ο Λομβάρδος έκανε πολλά ταξίδια στην Ιταλία και Ελλάδα και συναντήθηκε με τον Όθωνα, Βίκτωρα Εμμανουήλ και Γαριβάλδη για την προώθηση των σκοπών του.
Εκλέχτηκε πολλές βουλευτής των Ηνωμένων πολιτειών των Ιονίων νήσων και συνέχισε την πολιτική του καριέρα στην Ελλάδα από τη θέση του βουλευτή Ζακύνθου και συχνά του υπουργού (όπως επί των εκκλησιαστικών στην Κυβέρνηση Κουμουνδούρου Μαρτίου 1865). Ο Λομβάρδος πρότεινε προσέγγιση των Ελλήνων με τους Ιταλούς γαριβαλδινούς και απέρριπτε την αποκλειστική εξάρτηση του αγώνα για την ένωση από τις πολιτικές επιλογές του ελληνικού κράτους. Χρημάτισε πληρεξούσιος Κέρκυρας στην εθνοσυνέλευση του 1862.
Πέθανε εν ενεργεία υπουργός Εσωτερικών στις 5 Ιουλίου/17 Ιουλίου 1888 και προσωρινά το χαρτοφυλάκιό του ανέλαβε ο Σπυρίδων Τρικούπης.
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΒΙΤΣΟΣ Ο Διονύσης Βίτσος είναι συγγραφέας και εκδότης (Εκδοτικός Οίκος “Περίπλους”)
Προσθήκη σχολίου