«…Στις συνθήκες αυτές δεν υπάρχει θέση για τη βιομηχανία, επειδή οι καρποί της είναι αβέβαιοι. Κατά συνέπεια δεν μπορεί να υπάρξει ούτε καλλιέργεια της γης, ούτε ναυτιλία, ούτε εισαγωγικό εμπόριο… ούτε χαρτογράφηση της γης, ούτε προγραμματισμός του χρόνου, ούτε τέχνες, ούτε γράμματα, ούτε κοινωνία. Αλλά το χειρότερο απ’ όλα είναι ο διαρκής φόβος και ο κίνδυνος ενός βίαιου θανάτου. Και η ζωή του ανθρώπου μοναχική, φτωχή, βρώμικη, βάναυση, σύντομη…». Hobbes
Μέσα σε μια ατμόσφαιρα διάχυτης ανησυχίας, φόβου και κακής προαίσθησης για τα μελλούμενα, είμαι αναγκασμένος να τοποθετηθώ για όλα όσα συνέβησαν την περασμένη χρονιά (βλ. Τα Μυστήρια της Ζακύνθου) και, κυρίως, να αντισταθώ στην επιχειρούμενη μεταμφίεση και παραποίηση των πραγματικών γεγονότων, με σκοπό την οικοδόμηση ψευδών εντυπώσεων (βλ. διαχείριση εντυπώσεων).
Και εξηγούμαι:
Τα ιδιαίτερα «συμπτώματα» και οι «κακοί σχηματισμοί αντίδρασης», που ζήσαμε κατά το έτος 2018 στη Ζάκυνθο (βλ. εμπρησμοί, φυσικές καταστροφές, δολοφονίες, αυτοκτονίες, ανατινάξεις, ληστείες, λαθρεμπόριο κ.α.), μαρτυρούν και αποδεικνύουν πως, παρά την οικονομική άνθιση που επέφερε, τα τελευταία χρόνια, στην τοπική κοινωνία το μοντέλο «εισαγόμενης ευημερίας» του τουρισμού, εντούτοις, ο ρυθμός μεταβολής και κοινωνικής ανάπτυξης της τοπικής κοινότητας, παρέμεινε, προκλητικά, πολύ χαμηλός (βλ. πολιτισμικό χάσμα).
Και αυτό συνέβη επειδή οι ειδικοί περιοριστικοί παράγοντες της αγραμματοσύνης, της καταπίεσης, της μιζέριας, της καθυστέρησης της υπαίθρου, του βίαιου ξεριζωμού του αστικού πληθυσμού (βλ. Σεισμοπυρκαγιά του 1953) κ.α., διατήρησαν, παρά την θεαματική αλλαγή στην οικονομική βάση, αμετάβλητη την ιδιαίτερη ηθική της τοπικής κοινότητας. Δηλαδή, την «πληβειακή κουλτούρα» και την πολιτισμική δομή του οικογενειακού αμοραλισμού.
Υπό αυτό το πρίσμα, η «τρέλα των γεγονότων» του χρόνου που πέρασε (βλ. έκρηξη εγκληματικότητας), στα δικά μου μάτια εμφανίστηκε ως αυτό-εκπληρούμενη προφητεία, αναδεικνύοντας, ουσιαστικά, έναν «πόλεμο όλων εναντίον όλων», εκεί όπου ο καθένας αγωνίζεται σκληρά και διεκδικεί με κάθε τρόπο το ιδιοτελές ατομικό του συμφέρον, δηλώνοντας έτοιμος να πουλήσει ακόμα και την ψυχή του, με σκοπό την υφαρπαγή και λαφυραγωγία εμβλημάτων κύρους, γοήτρου και αναγνώρισης.
Κοντολογίς, θα έλεγα πως μακριά και πέρα από συγκινησιακά φορτισμένες Συναναστροφές και Θεωρίες Συνωμοσίας, αξίζει να κρατήσουμε κάπου εδώ ότι: η βάση της κακοδαιμονίας και όλων των εγκληματικών συμπεριφορών στη Ζάκυνθο (βλ. διαφθορά στη διοίκηση, οργανωμένο έγκλημα, ανομία, καταπατήσεις κ.α.) είναι η απληστία, η ιδιοτέλεια, ο εγωισμός και η απάθεια-αδιαφορία των πολιτών της τοπικής κοινότητας, απέναντι σε οποιοδήποτε ζήτημα γενικού συμφέροντος.
Έτσι, σε αυτό το γενικότερο κλίμα μεταξίωσης, η μνησικακία και ο φθόνος (βλ. ζήλια, χαιρεκακία, καχυποψία, φιλεκδίκηση, μίσος κ.α.), μοιάζουν να αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά της πολιτισμικής ταυτότητας του νεόπλουτου Ζακυνθινού, εκφράζοντας μια μεταμφιεσμένη (ταξική) εκδικητικότητα, η οποία οδηγεί στην αυτοκαταστροφή.
Όπως αναφέρει και ο Elster, στην δική μας περίπτωση δεν ισχύει το «Θέλω ό,τι αυτός έχει» αλλά το «Θέλω να μην έχει ό,τι έχει»!
ΣΠΥΡΟΣ ΞΕΝΟΣ
O Σπύρος Ξένος γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1971. Είναι απόφοιτος του Πάντειου Πανεπιστημίου Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών (Τμήμα Κοινωνιολογίας).
Από το έτος 1999 εργάζεται στην Ι.Μ. Ζακύνθου, ως υπεύθυνος της Γραμματείας των Κοινωφελών Ιδρυμάτων (Κληροδοτημάτων).
•Έρευνες- Μελέτες:
•‘’Η προσφορά των Κληροδοτημάτων στη Ζάκυνθο’’, εκδ. Ι.Μ. Ζακύνθου-Έντυπο, Ζάκυνθος
•‘’Η Εγκληματικότητα στο Δήμο Ζακυνθίων’’, εκδ. Α. Σάκκουλα Αθήνα 2005
•Συμμετοχή στην έκδοση του Τμήματος Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ποινικών και Εγκληματολογικών Ερευνών με τίτλο: ‘’Για να Νιώθουμε Ασφαλείς μέσα σε μια Κοινωνία Ενεργών Πολιτών’’, εκδ. Α. Σάκκουλα, Αθήνα, 2006
• “Κοινωνική Αναπαραγωγή και Εκπαίδευση. Οι εκπαιδευόμενοι του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ) Ζακύνθου και τα κοινωνικο-οικονομικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά τους”, εκδ.Ostracon, Θεσσαλονίκη 2014
ΤΑ ΣΥΓΧΑΡΗΤΉΡΙΆ ΜΟΥ ΣΤΟΝ Κ. ΞΕΝΟ!
Εξαιρετική η ερμηνεία με αναφορά στην πληβειακή κουλτούρα
η οποία υποθέτω ότι καλλιεργείται και αναπτύσσεται στο οριακό καθεστώς της ανέχειας και δυσχερέστατης επιβίωσης που επιφυλάχθηκε στους χωρικούς της Ζακύνθο ίσως μέχρι και τα τέλη των ετών 1960 κ.ε.Συμπληρώνει τα όσα ενδιαφέροντα διαβάσαμε στο βιβλίο του 2005 για την εγκληματικότητα. Εξηγεί
και τον εξοστρακισμό κάθε θετικής-ειλικρινούς και έξωθεν επιστημονικής συμβολής για τη βελτίωση του περιβαλλοντος και της ποιότητας ζωής, εκτός αν αυτή υπόσχεται υπερβατικά
και ασυνήθιστα πράγματα.Δεν το αντιληφθήκαμε πλήρως στη συνάντηση μαζί του αλλά διαβάζοντας τα γραπτά του πολύ αργότερα. Καλό νάχει! Μας επαναφέρει στην πραγματικότητα.