Η εξίσωση Νταβούτογλου

Τις τελευταίες μέρες γράφονται διαφορά σε ό,τι αφορά την Εξίσωση Ισχύος ενός κράτους, έτσι όπως την έχει ορίσει ο ακαδημαϊκός και νυν Υπ.Εξ της Τουρκίας Αχ. Νταβούτογλου, στο βιβλίο του με τίτλο «Το στρατηγικό βάθος». Έτσι, λοιπόν, στη σελ. 48, παράγραφος 1.1, ο Νταβούτογλου ορίζει την πιο κάτω σχέση, ονομάζοντάς την «Η εξίσωση της ισχύος και τα στοιχεία της».
I = [ (Ισ + Γ + Πλ + Πο) + ( ΟΙ + ΤΙ + ΣΙ ) ] X(ΣΝ X ΣΣ X ΠΒ)
Ισ = Ιστορία
Γ = Γεωγραφία
Πλ = Πληθυσμός
Πο = Πολιτισμός
ΟΙ = Οικονομική Ικανότητα
ΤΙ = Τεχνολογική Ικανότητα
ΣΙ = Στρατιωτική Ικανότητα
ΣΝ = Στρατηγική Νοοτροπία
ΣΣ = Στρατηγικός Σχεδιασμός
ΠΒ = Πολιτική Βούληση

Κατά τον Νταβούτογλου η πρώτη παρένθεση αποτελεί τα σταθερά δεδομένα (ΣΔ) ενώ η δεύτερη τα Δυναμικά Δεδομένα (ΔΔ). Η δοθείσα εξίσωση στερείται κύρους. Όπως παρατηρήθηκε, ο μηδενισμός κάποιου εκ των παραγόντων της τελευταίας παρένθεσης μηδενίζει αυτόματα ολόκληρη την παράσταση πράγμα που καθιστά την Ισχύ μηδενικής τιμής. Είναι, λοιπόν, δυνατόν ένα κράτος, σε όσο άσχημη κατάσταση και αν περιέλθει να έχει μηδενική ισχύ ή ακόμα χειρότερα αρνητική;
Ο συγγραφέας στην προσπάθειά του να δικαιολογήσει την περίπτωση αρνητικής τιμής φέρει ιστορικά παραδείγματα (σελ. 73-77) για το πώς η Ισχύς μπορεί να φέρει αρνητικό πρόσημο. Επί παραδείγματι, όπως αναφέρει, η Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκόσμιο Πολέμου απώλεσε περιοχές στον Καύκασο εξαιτίας της απώλειας 70000 στρατιωτών, πράγμα που επέδρασε αρνητικά στον παράγοντα Στρατηγικός Σχεδιασμός, με αποτέλεσμα την αρνητική Ισχύ. Εντούτοις, αργότερα, οι ίδιες περιοχές ανακτήθηκαν, καθώς με λιγότερο, αριθμητικά, στρατό και περισσότερο στρατηγικό σχεδιασμό, η εξίσωση Ισχύς έφερε θετικό πρόσημο.
Έχει ειπωθεί από ερευνητές ότι η εξίσωση Ισχύος τού Νταβούτογλου είναι απλοϊκή και φέρει εμφανή τρωτά σημεία. Δεχόμαστε τον ισχυρισμό αυτό. Από μαθηματικής άποψης η εξίσωση θα μπορούσε με μια απλή αλλαγή να γίνει πιο αληθοφανής. Αν η τελευταία παρένθεση μετατραπεί σε εκθέτη, ώστε το άθροισμα που βρίσκεται στις αγκύλες να αποτελέσει τη βάση της δύναμης, τότε η εξίσωση της Ισχύος θα μπορούσε να γίνει πιο πιστευτή. Έτσι, σε περίπτωση μηδενισμού του εκθέτη η Ισχύς θα ισούται με 1, περίπτωση ουδέτερης ισχύος θα θέλαμε, αν εξαιρέσουμε βεβαίως την ειδική περίπτωση κατά την οποία μηδενίζεται και η βάση, διότι τότε θα έχουμε απροσδιόριστη μορφή. Στην περίπτωση που ο εκθέτης γίνει αρνητικός τότε η ισχύς θα κυμαίνεται μεταξύ 0 και 1, πράγμα που δηλοί την εξασθενημένη ισχύ. Αν ο εκθέτης παρουσιάζει θετικό πρόσημο, η αύξησή του θα προσδίδει μεγαλύτερη Ισχύ, αυξανόμενη μάλιστα με εκθετικό τρόπο και όχι με γραμμικό, όπως θέλει η έκφραση Νταβούτογλου.

Επιπλέον, στο βιβλίο εμφανίζονται και άλλα σημεία που χρήζουν διασαφήνισης. Η προσπάθεια του συγγραφέα να φέρει παραδείγματα που αφορούν τομείς διαφόρων επιστημών καθιστούν κάποιους από τους ισχυρισμούς του αναξιόπιστους. Στη σελίδα 31 επιχειρεί, με παράδειγμα από τη Φυσική, να αποδείξει ότι δε μπορεί εύκολα κανείς να καταλήξει σε συμπέρασμα μεταξύ θεατών και αθέατων όψεων στις διεθνείς σχέσεις, χρησιμοποιώντας την περίπτωση του παγόβουνου. Σύμφωνα με τον Νταβούτογλου όπως στο παγόβουνο δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποια σχέση υπάρχει μεταξύ της κορυφής και του βυθισμένου μέρους του, το ίδιο ισχύει και στις διεθνείς σχέσεις. Σ’ αυτό το σημείο ο ακαδημαϊκός (δια)ψεύδεται διότι από τη Β’ Γυμνασίου οι μαθητές διδάσκονται ότι περίπου το 1/10 του παγόβουνου βρίσκεται πάνω από την επιφάνεια του νερού ενώ τα υπόλοιπα 9/10 του κάτω απ’ αυτήν.
Υπεραπλουστευμένες και εκλαϊκευμένες αναφορές του, επίσης, σε τομείς όπως η Μηχανική Ρευστών ή η Θεωρία Παιγνίων, θα έπρεπε να γίνουν με φειδώ και σεβασμό προς αυτούς τους τομείς της επιστήμης. Από την άλλη, όμως, δε θα μπορούσαμε να αγνοοήσουμε τα όσα κατέγραψε ως ακαδημαϊκός και τείνει να κάνει πράξη ως υπουργός.

Κυριάκος Σ. Κολοβός
Eφημερίδα ΤΥΠΟΣ της Κύπρου