«Η παράσταση, χωρίς να υπονομεύσει το χιούμορ και το σατιρικό πνεύμα του έργου, τοποθετεί κατ’ αρχάς τους Ιππής στο ιστορικό τους πλαίσιο και εξετάζει τις ανάγκες που τους δημιούργησαν, φιλοδοξεί δε να τονίσει τα στοιχεία που καθιστούν την κωμωδία αυτή, ένα πολιτικό έργο επίκαιρο σε κάθε εποχή και ειδικά στις μέρες μας, που η χώρα διέρχεται αυτή την τεράστια οικονομική και πολιτική κρίση» επισήμανε ο σκηνοθέτης της παράστασης Βασίλης Νικολαΐδης στην συνέντευξη του δόθηκε για το φετινό ανέβασμα στην Επίδαυρο του έργου του Αριστοφάνη “Ιππής” με τον Παύλο Χαικάλη και τον Γιώργο Αρμένη πρωταγωνιστές.
Μετά την Επίδαυρο η παράσταση ξεκίνησε μια μεγάλη περιοδεία στην Επαρχία. Όπου ο κόσμος μάλλον τρέχει να δει τον γνωστό από την τηλεόραση Παύλο Χαικάλη, παρά να γίνει κοινωνός του Αριστοφανικού λόγου.
Αυτό ήταν και το δίλλημμα του σκηνοθέτη. Να φτιάξει μια παράσταση για την Επίδαυρο ή που θα πλησιάσει το τηλεοπτικής εντατικής παιδείας -και μόνο- κοινό της ελληνικής υπαίθρου;
Η παράσταση είναι αξιοπρεπής, αλλά στερείται μεγαλείου. Θα μπορούσε να ήταν και μεγαλειώδης με τους συνετελεστές που είχε. Ο Παύλος Χαικάλης είναι σπουδαίος κωμικός, παρότι είναι η πρώτη φορά που πηγαίνει στην Επίδαυρο. Καλός αλλά κι έμπειρος, αν μη τι άλλο από τα χρόνια του Κουν, είναι και ο Γιώργος Αρμένης. Ερμηνεύουν τους ρόλους τους και οι δύο πολύ καλά.
Εξαιρετικός είναι και ο Γιάννης Μετζικώφ στα σκηνικά και τα κοστούμια του, ιδίως στον τρόπο που έντυσε το χορό των Ιππέων. Τους οποίους κίνησε με εξαιρετικό τρόπο ο χορογράφος Χρήστος Παπαδόπουλος.
Οι Σαμψών Φύτρου και Θύμιος Κούκιος ερμήνευσαν τους δούλους μάλλον με τον τρόπο της Κομμέντια Ντελ Άρτε, αλλά με μεγάλη επιτυχία κι αυτοί.
Αποκαλυπτική ήταν και η ερμηνεία του Δήμου από το Γιάννη Κοτσαρίνη και στην αρχική εκδοχή του ραμολιμέντου και στην άλλη του πολεμάρχου της επανάστασης του ’21 που διεκδικεί την ελευθερία του.
Διέθετε αρκετή επινοητικότητα η σκηνοθεσία, ενθουσιασμό όμως δεν είχε. Έτσι φτάσαμε στο τέλος να κλέψει την παράσταση η ενθουσιώδης γκροτέτσκα Ειρήνη του Μανώλη Θεοδωράκη.
Το ίδιο προσγειωμένη και άχρωμη ήταν η μουσική της Αντιγόνης Τσολάκη, και ξέρουμε ότι η μουσική παίζει σημαντικό ρόλο στην επιτυχία μιας παράστασης αρχαίου δράματος. Θυμηθείτε τους Όρνιθες του Θεάτρου Τέχνης με τη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι.
Το έργο έχει να κάνει, ως γνωστόν, με τη φαυλότητα της πολιτικής και των πολιτικών. Η παράσταση κατά τις δηλώσεις του Παύλου Χαικάλη «δεν χτυπά τον πρωθυπουργό ή τους συγκεκριμένους πολιτικούς, αλλά το ίδιο το πολιτικό σύστημα, δίχως να χαϊδεύει τα αφτιά του λαού- έχουμε και εμείς ευθύνες». Θέλει να βγάλει μια «κραυγή με ουσία»… «Εχουμε φύγει από το πνεύμα των αρχαίων και ελπίζω με την παράστασή μας να κάνουμε τον κόσμο να σκεφτεί λίγο», συμπληρώνει.
Πού βρίσκεται όμως το πνεύμα των αρχαίων, αν όχι στο λόγο; Και στη διαμόρφωση του λόγου του Αριστοφάνη ώστε να ταιριάζει με τα σημερινά τεκταινόμενα στήριξε ο σκηνοθέτης την προσπάθεια για εμβέλεια της παράστασης στο ευρύ κοινό. Και την προσπάθεια αυτή την έκανε πολύ έξυπνα. Βέβαια κάτι τέτοιο δεν γίνεται για πρώτη φορά. Ούτε για πρώτη φορά αλλοιώνεται χάριν της εμπορικότητας μετάφραση του Κ.Χ.Μύρη. Εδώ όμως φτάνει ο λόγος του Αριστοφάνη να γίνεται απόλυτα επικαιρικός. Και ο θεατής ενώ παρακολουθεί τον Παφλαγόνα και τον Αλλαντοπώλη να δημαγωγούν προσπαθώντας να πείσουν το Δήμο της πόλης να τους επιλέξει στην εξουσία, παράλληλα τους βλέπει να προσπαθούν να κολακεύσουν κι αυτόν τον ίδιο, πείθοντάς τον πως ο Αριστοφάνης ασχολιόταν με την σημερινή κρίση και το ΔΝΤ για να του αποσπάσουν χειροκρότημα και γέλιο με τη μέθοδο της Επιθεώρησης. Οι αναχρονισμοί στη μετάφραση του Αριστοφανικού λόγου γενικώς και χρήσιμοι είναι και ωραίοι. Όλα έχουν ένα μέτρο όμως. Αν ρωτούσες κάποιον θεατή μετά την παράσταση να σου πει τι έλεγε ο Αριστοφάνης θα σου μιλούσε με γεγονότα του σήμερα, επειδή ο πρωτότυπος αριστοφανικός λόγος είχε στην παράσταση σχεδόν αφανισθεί.
Και κάτι ακόμα: Τους αναχρονισμούς δεν μπορεί να τους κάνει ο πάσα εις συντελεστής της παράστασης. Μόνο ο ίδιος ο μεταφραστής ξέρει να τους κάνει, ώστε να φροντίζει να μην προδίδει τον συγγραφέα και να κρατά ισορροπίες. Κι αν κριθεί πως υπάρχει για τον οποιονδήποτε λόγο ανάγκη εκτεταμένων αναχρονισμών, δεν κάνουμε copy-past σε μια παλαιότερη και μάλιστα χαρισματική μετάφραση. Μεταφράζουμε το κείμενο από την αρχή!
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΒΙΤΣΟΣ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ……………………………………………………………Κ. Χ. Μύρης
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ…………………………………………………Βασίλης ΝικολαΐδηςΣΚΗΝΙΚΑ – ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ……………………………………… Γιάννης Μετζικώφ
ΜΟΥΣΙΚΗ…………………………………………………………Αντιγόνη Τσολάκη
ΧΟΡΟΓΡΑΦΙΑ………………………………………………Χρήστος Παπαδόπουλος
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΦΩΤΙΣΜΩΝ……………………………………Νίκος Βλασόπουλος
ΦΩΤΙΣΜΟΙ…………………………………………………………………….Κώστας ΧλίβαςΒΟΗΘΟΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ…………………………………………Σοφία Καραγιάννη
ΒΟΗΘΟΣ ΧΟΡΟΓΡΑΦΟΥ…………………………………..Μανώλης Θεοδωράκης
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ……………………..………….. Κώστας Μπάλλας
ΔΙΑΝΟΜΗ
Αλλαντοπώλης (Αγοράκριτος)…………………………………….. Παύλος Χαϊκάλης
Παφλαγόνας (Κλέων)………………………………………..………Γιώργος Αρμένης
Α’ Δούλος……………………………………………………..………Σαμψών Φύτρος
Β’ Δούλος………………………………………………………..…… Θύμιος Κούκιος
Δήμος…………………………………………………………… Γιάννης ΚοτσαρίνηςΧΟΡΟΣ
Αρμένης Κωνσταντίνος, Γκαγκάς Θωμάς, Δουδωνής Φοίβος, Θεοδωράκης, Μανώλης, Ιωσηφίδης Ιωσήφ, Καρνάκης Χρήστος, Καρύδας Ορέστης, Κούκιος Θύμιος, Μόσχος Δημήτρης, Μπαλτζής Βιατσεσλάβ Σάββας, Μυλώνης Κωνσταντίνος, Παπαδάτος Δημήτρης, Τοσουνίδης Πρόδρομος, Φάις Αλμπέρτο.
Προσθήκη σχολίου