Με διαταγή Βαρθολομαίου

Από το βιβλίο: ΑΝΩΝΥΜΟΥ Του ΕΛΛΗΝΟΣ,
“ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑ”, πρώτη έκδοση 1806
ΤΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΛΗΡΟΥ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ

Ω συ μιαρά Σύνοδος της Κωνσταντινουπόλεως, εις τι ομοιάζεις; Ήθελα να ξεύρω από σε τώρα όπου σε ερωτώ, εις τι, λέγω, ομοιάζεις τους ιερούς και θείους αποστόλους του λόγου της σοφίας του Ιησού Χριστού;
Ίσως στην αφιλοκέρδεια, όπου εκείνοι εκήρυττον; Αλλ’ εσύ είσαι γεμάτη από χρήματα, όπου καθημερινώς κλέπτεις από τους ταλαίπωρους χριστιανούς.
Ίσως την εγκράτεια και χαλιναγωγία των παθών; Αλλ’ εις ποίον μεγάλον ξεφάντωμα δεν ευρίσκεται μέρος από τους συγκλήτους σου, και ποιος από αυτούς δεν λατρεύει δύο και τρεις αρχόντισσας με άκραν αναισχυντίαν και σχεδόν φανερά; ‘Ο νύν άρχιερεύς τών ‘Ιωαννίνων είναι μοιχός καί άρσενοκοίτης, χωρίς τήν παραμικράν συστολήν.
Μήπως τούς ομοιάζεις εις την ευλάβειαν των προς την θρησκείαν;
Αλλά ποιος δεν γνωρίζει την άκραν ανευλάβειάν σου και ποίος δεν ηξεύρει πόσον γελοιωδώς και χλευαστικώς εκτελείς τας ιερουργίας; ‘Εγώ είδα πολλάκις ένα άρχιεπίσκοπον είς τήν μέσην τής λειτουργίας, νά ύβρίζη, νά άναθεματίζη, καί νά δέρνη όχι όλίγας φοράς τούς παπάδες, καί ώς έπί τό πλείστον τούς διακόνους.
Εις τι λοιπόν τους ομοιάζεις; Εις την φιλανθρωπότητα;
Εσύ τους πτωχούς δεν καταδέχεσαι ούτε καν να τους δής, ουχί δε να τους βοηθήσης. Η λύσσα σου δια τα χρήματα είναι απερίγραπτος. Εγώ εγνώριζα ένα καλόγηρον τόσον φιλάργυρον, όπου με το να του εκλέφθησαν μερικά χρήματα, ύστερα από ένα μήνα απέθανεν από την θλίψιν του.
Τους ομοιάζεις ίσως εις την φιλαδελφότητα, εις την ομόνοια, εις την επάλληλον αγάπην;
Αλλά ποίος δεν γνωρίζει πόσον προσπαθεί ο ένας να βλάψη τον άλλον; Ο θάνατος κανενός Αρχιεπισκόπου αποδεικνύει φανερώτατα τον βρωμερόν χαρακτήρα τής Συνόδου. Επειδή τότε γεννάται εν μίσος αναμεταξύ των, μεταχειριζόμενος καθείς κάθε ουτιδανώτερον μέσον, όπου δυνηθή, δια να αποκτήσει εκείνην την επαρχίαν, το οποίον ακολουθεί εις όποιον δώση περισσότερα χρήματα.
Εις τι λοιπόν τους ομοιάζεις;
Βέβαια, εις ουδέν. Ω της δυστυχίας σας άνθρωποι βάρβαροι και μωροί. Έπρεπε να ξαναγυρίσει ο Χριστός, δια να σας φωτίση, επειδή εσείς, ούτε καν στοχάζεστε να ανοίξητε ποτέ εν βιβλίο, δια να λαμπρύνητε τον εσκοτισμένο σας νούν.
Συ είσαι μία μάνδρα λύκων, όπου δεν υπακούεις τον ποιμένα σου και κατατρώγεις τα αθώα και πολλά ήμερα πρόβατα της ορθοδόξου εκκλησίας.
Στην Κωνσταντινούπολιν, λοιπόν, ευρίσκεται ο πατριάρχης και η Σύνοδος.
Αυτός λοιπόν, ο πατριάρχης Νέας Ρώμης ή αλλοιώς Κωνσταντινουπόλεως, διαμοιράζει εις όλας τας επαρχίας του οθωμανικού κράτους, και πολλάκις πέμπει και εκεί όπου δεν είναι χριστιανοί, τόσες εκατοντάδες αρχιεπισκόπους, εξ ων ο καθείς έχει τέσσαρες ή πέντε επισκοπές, στις οποίες πέμπει και αυτός τόσους επισκόπους. Αυτό είναι το σύστημα της εκκλησιαστικής αρχής, ο τρόπος δε της διοικήσεως είναι ο ακόλουθος:
Η Σύνοδος αγοράζει τον πατριαρχικό θρόνο από τον οθωμανικό αντιβασιλέα δια μίαν μεγάλη ποσότητα χρημάτων, έπειτα τον πωλεί ούτινος της δώσει περισσότερο κέρδος, και τον αγοραστή τον ονομάζει πατριάρχη. Αυτός, λοιπόν, δια να ξαναλάβει τα όσα εδανείσθη δια την αγορά του θρόνου, πωλεί τις επαρχίες, στις αρχιεπισκοπές, ούτινος δώσει περισσοτέραν ποσότητα, και ούτως σχηματίζει τους αρχιεπισκόπους, οι οποίοι πωλώσει και αυτοί εις άλλους τας επισκοπάς των. Οι δε επίσκοποι τας πωλώσει των χριστιανών, δηλαδή γυμνώνουσι τον λαό, δια να εβγάλωσι τα όσα εξώδευσαν. Και ούτος εστίν ο τρόπος, με τον οποίον εκλέγονται των διαφόρων ταγμάτων τα υποκείμενα, δηλαδή ο χρυσός.
Η πρώτη έγνοια του πατριάρχη, είναι να αποκτήσει την φιλία των φίλων της Συνόδου, όπου ως επί το πλείστον, είναι οι γυναίκες των πρώτων αρχόντων, πλουσίων αμαθών του Φαναρίου. Και αυτό το κάμνει δια δύο αίτια: Πρώτον μεν, δια να ήμπορει να κλέπτη με περισσότερο θάρρος.
Δεύτερον δε να κλέπτει δια περισσότερο καιρόν, ωσάν όπου αυτή η Σύνοδος έχει όλα τα μέσα στην οθωμανική δυναστεία, και εξακολούθως, όταν ο πατριάρχης δεν της αρέσκει, ευθύς τον εξορίζει.
Και δεν της αρέσκει πάντοτε, όταν δεν ομογνωμεί με αυτήν, και όταν δεν υπογράφει, χωρίς να αναγνώσει ο,τι γράμμα του παραδώσει.
Η υπερηφάνεια και διεστραμμένη ψυχή αυτών των δώδεκα μωρών της Συνόδου τους εμποδίζει από το να στοχασθώσι την φθοράν, οπού προξενούσι εις τον λαό με τα μεγαλώτατα έξοδα των συχνών αλλαγών των πατριαρχών και άλλο δεν ενθυμούνται, παρά ότι, όσα εξοδεύσουν, τα ξαναλαμβάνουν από τον νεόφυτο, και πάντοτε με το διάφορον τους.

Προς τούτοις ο αρχιεπίσκοπος πωλεί τας ενορίας της πόλεως ούτινος ιερέως θελήσει, και έπειτα εξορεί όποιον θέλη από αυτούς, και ξαναπωλεί την ενορία αλλού, δια να του κάμη το ίδιον ύστερα απ’ ολίγον. Κάθε τόσον τους ζητεί δάνεια, και ποτέ δεν τους τα επιστρέφει. Κανείς δεν τολμεί να αντισταθεί εις τους λόγους του, επειδή ευθύς τον αφορίζει και έπειτα τον εξορεί και λαμβάνει την περιουσία του. Και ούτος εστίν ο τρόπος, με τον οποίον ενεργούσι τα ηδύτατα εντάλματα του Χριστού.
Πώς άραγε ζώσιν αυτοί οι αρχιεπίσκοποι εις τας μητροπόλεις των και ποίαι εισίν αι αρεταί των; Τρώγωσι και πίνωσι ως χοίροι. Κοιμώνται δεκατέσσαρας ώρας την νυκτα και δύο ώρας μετά το μεσημέρι. Λειτουργούσι δύο φοράς τον χρόνο και όταν δεν τρώγωσι, δεν πίνωσι, και δεν κοιμώνται, τότε κατεργάζονται τα πλέον αναίσχυντα έργα, όπου τινάς ημπορεί να στοχασθεί. Και ούτως εις τον βόρβορο της αμαρτίας και εις την ιδίαν ακρασίαν θησαυρίζουσι χρήματα, και οι αναστεναγμοί του λαού είναι προς αυτούς τόσοι ζέφυρες.

Ο χορός των επισκόπων εξακολουθεί μετά τους Αρχιεπισκόπους. Αυτοί, πάλιν, είναι άλλοι λύκοι, ίσως χειρότεροι από τους πρώτους, επειδή κυριεύουσι τους χωρικούς και ιδιώτες. Ανεκδιήγητα είναι τα ανομήματα των και η σκληρότητα των διαπερνά κατά πολλά εκείνη της ίδιας παρδάλεως. Αυτοί πέμπουσι τόσους ληστάς, δια να ειπώ έτσι, εις τα χωρία της επισκοπής των, και τους δίδουσι τον τίτλο του πρωτοσυγκέλλου ή του αρχιμανδρίτου άλλου τινός τάγματος, οι οποίοι άλλο δεν ξεύρουν, παρά να γράφουν ονόματα των χριστιανών με όλη την ανορθογραφία, και να προφέρωσι το «να είσαι κατηραμένος», «να έχεις την ευχήν» και «δός μοι».
Αυτοί, λοιπόν, περιφέρονται εις όλα τα χωρία της επισκοπής και με άκραν ασπλαγχνία εκδύουσι τους πολλά αθώους χωριάτας, και μάλιστα τας γυναίκας. Όταν δεν τοις ευρίσκουσι χρήματα, τότε τίνος αρπάζουσι εν φόρεμα, τίνος εν εργαλείο της γεωργικής, τίνος εν στολίδι της γυναίκας του, και φθάνουν να τους παίρνουν ως και τα δοχεία των φαγητών. Από άλλους πάλιν λαμβάνουν τόσα κιλά σιτάρι, τόσο κρασί. Με ένα λόγο τους γυμνώνουν και έπειτα τους ευλογούν και φεύγουν. Πολλάκις δε περιέρχεται ο ίδιος επίσκοπος στα χωρία, και τότε πλέον ακολουθούν τα χειρότερα. Αυτός ο αναίσχυντος και βάρβαρος και αμαθέστατος άνθρωπος, αφού τρώγει δι’ όσας ημέρας μένει εις το χωρίον από την πτωχή κοινότητα, αφού αρπάζει όσα περισσότερα δυνηθή, τότε αφορίζει έναν δύο, και άλλους τόσους κάμνει παπάδες και έπειτα φεύγει. Ο τρόπος δε, με τον όποίον κρίνει άξιον, ένα χωριάτην, της ίερωσύνης, είναι ο ακόλουθος: Πρώτον τού ζητεί εκατόν, ή περισσότερα, ή ολιγότερα γρόσια, και τα λαμβάνει, έπειτα τον ρωτά, αν ηξεύρη γράμματα, ήτοι να γράψη και να αναγνώση, ύστερον του φέρει το Ψαλτήριον, και αυτός αναγιγνώσκει εν κατεβατόν, και ευθύς τον κάμνει ιερέα. Η αμάθεια αυτών των ιερέων είναι άκρα, και από αυτούς οι περισσότεροι κατά συμβεβηκός αποκαθίστανται αρχιμανδρίται, έπειτα δε κερδίζοντας, αγοράζουν επισκοπάς, και εξακολούθως γίνονται αρχιεπίσκοποι και όχι ολίγας φοράς πατριάρχαι. ΄Οθεν, όλοι σχεδόν οι αρχηγοί της εκκλησίας κατάγονται από την ιδίαν ποταπότητα, και οι περισσότεροι είναι αμαθέστατοι.
Μετά των Επισκόπων, λοιπόν, έρχονται εκείνοι οι πρωτοσύγκελλοι, οι αρχιμανδρίτες και οι πνευματικοί, οι οποίοι στέλλονται από τα μοναστήρια με κάποιας πανταχούσας. Αυτοί είναι αναρίθμητοι, επειδή δεν ευρίσκεται πόλις χωρίον, το οποίο να μην φυλάττη ένα ή δύο από αυτούς τους λαοκλέπτας, οι οποίοι παρουσιάζονται εις τον αρχιερέα και αγοράζουν παρ’ αυτού την άδειαν του κλεψίματος και έπειτα, με άκρα αυθάδεια, αρχινούσιν από σπίτι εις σπίτι, να ζητούσιν ελεημοσύνη και εκδύουσιν εξόχως τας γυναίκας, όσον ημπορούσι.
Τον τρόπον, οπού μεθοδεύονται, είναι άξιος γέλωτος ενταυτώ και δακρύων. Αυτοί έχουσιν έν κιβωτίδιον γεμάτον από ανθρώπινα κόκκαλα και κρανία ακέραια, τα οποία ασημώνοσι, και έπειτα ονοματίζουσιν, άλλα μεν του Αγίου Χαραλάμπους και άλλα του Αγίου Γρηγορίου. Εν ενί λόγω δεν αφήνουν άγιον, χωρίς να έχουν μέρος από τα κόκκαλά του. Οι περισσότεροι από αυτούς του κοκκαλοπωλητάς εξέρχονται από το όρος του ΄Αθους, οπού ονομάζουν ΄Αγιον Όρος, εις το οποίον ευρίσκεται η πηγή αυτών των καλογήρων.

Φεϋ! βαβαί της αθλιότητας μας! Οι ιεροκήρυκες αρχινούν από την ελεημοσύνη και τελειώνουν εις την νηστεία. Πώς θέλεις λοιπόν να ξυπνήσουν οι Έλληνες από την ομίχλη της τυραννίας; Οι ιεροκήρυκες, οι ψευδοκήρυκες: « Ο Θεός, αδελφοί, μας έδωσε την τυραννίαν έξ αμαρτιών μας, ..την υποφέρωμεν ..χωρίς γογγυσμόν,.. ..«όν αγαπά Κύριος παιδεύει».
Ώ άνθρωποι, όντως βάρβαροι, χυδαίοι και εχθροί φανεροί της πατρίδος μας και του ίδιου του Χριστού, πως κάμνετε με την αμάθεια σας και τινάς να βλασφημώσι; Δεν καταλαμβάνετε, ανόητοι ότι το «παιδεύω», εις την ελληνικήν γλώσσαν εννοεί πότε μεν το «διδάσκω», ποτέ δε το «τιμωρώ». Και ούτος ο πατήρ, επειδή αγαπά τον υιόν του, τον διδάσκει, ήτοι τον παιδεύει.. ..και λέγετε: «Αγαπητοί ο Θεός μας έδωσεν την οθωμανικήν τυραννίαν, διά να μας τιμωρήση διά τα αμαρτήματά μας και παιδεύοντας μας είς την παρούσαν ζωήν, να μας ελευθερώσει μετά θάνατον από την αιώνιον κόλασιν».

΄Οποιος ήθελε νά συνθέση ένα κώδικα εις τα εγκλήματα και ήθελε να μην παραιτήση κανένα αμάρτημα ανθρώπινον, ας ήθελεν υπάγει εις το ΄Αγιον ΄Ορος, και ανίσως ήθελε εξετάσει τους εκεί κατοικούντας, ήθελε κάμει τον εντελέστερον κώδικα απ’ όσους μέχρι της σήμερον εφάνησαν.
Εκατό χιλιάδες, και ίσως περισσότεροι, μαυρο-φορεμένοι ζώσιν αργοί και τρέφονται από τους ιδρώτας των ταλαιπώρων και πτωχών Ελλήνων.
Τόσαι εκατοντάδες μοναστήρια, όπου πανταχοθεν ευρίσκονται, είναι τόσαι πληγαί εις την πατρίδα, επειδή, χωρίς να την ωφελήσουν εις το παραμικρό, τρώγωσι τους καρπούς της και φυλάττουσι τους λύκους, δια να αρπάζουν και ξεσχίζουν τα αθώα και ιλαρά πρόβατα της ποίμνης του Χριστού.
Ιδού, ω Έλληνες, αγαπητοί μου αδελφοί, η σημερινή αθλία και φοβερά κατάστασις του ελληνικού ιερατείου, και η πρώτη αιτία όπου αργοπορεί την ελευθέρωσιν της Ελλάδος.