Υπατία

Χθες βράδυ είδα την ταινία του Alejandro Amenabar «Agora». Σπάνια γράφω για τις ταινίες που βλέπω, αλλά αυτή μού γαργάλησε κάτι βαθύτερο και νομίζω πως το ίδιο θα συμβεί και σε σας· γι’ αυτό την προτείνω.
Είναι η πρώτη ταινία που πραγματεύεται τη ζωή της Υπατίας, της μεγάλης Ελληνίδας φιλοσόφου – μαθηματικού – αστρονόμου, που δολοφονήθηκε με φρικτό τρόπο από τον χριστιανικό όχλο, τους Παραβαλάνους του… αγίου Κυρίλλου, Σαρακοστή του 415 μ.Χ., στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Ο Amenabar, με μια ακριβή παραγωγή χρησιμοποιώντας πλήθη κομπάρσων και πολύ πετυχημένα σκηνικά που αναπαριστούν την αρχαία πόλη, καταφέρνει να αποδώσει το κλίμα της ύστερης ελληνιστικής εποχής στην Αλεξάνδρεια, που τον 4ο μ.Χ. αιώνα η Υπατία, η τελευταία παγανίστρια, επιστήμων του δυτικού κόσμου, ακολουθεί τον δρόμο της ανεξαρτησίας και έρχεται σε σύγκρουση με τον θρησκευτικό φανατισμό, τις προκαταλήψεις και το ανδροκρατούμενο κατεστημένο. Για δεκαπέντε αιώνες η Υπατία θεωρείται ότι ήταν η μόνη γυναίκα επιστήμονας στην ιστορία των μαθηματικών και της αστρονομίας και η πιο διάσημη Ελληνίδα φιλόσοφος.

Η Υπατία, στην ταινία την υποδύεται η γλυκύτατη Rachel Weisz, έγραψε 13 βιβλία για την αριθμητική του Διόφαντου, ασχολήθηκε με τον αστρονομικό κανόνα του Πτολεμαίου και έκανε διατριβή σε 8 βιβλία-παπύρους περί των Κωνικών Τόμων του Απολλώνιου εκ Πέργης του γεωμέτρη, ο οποίος προσπάθησε να εξηγήσει τον 3ο αιώνα τις ασυνήθιστες τροχιές των πλανητών. Οι κωνικές τομές αγνοήθηκαν μέχρι τις αρχές του 17ου αιώνα όταν οι επιστήμονες συνειδητοποίησαν ότι πολλά φυσικά φαινόμενα, όπως οι τροχιές των πλανητών, περιγράφονταν με τις καμπύλες που προκύπτουν από τις κωνικές τομές.

ΓΙΑ χίλια χρόνια μετά τη δολοφονία της δεν υπήρξε σημαντική πρόοδος στα μαθηματικά, την αστρονομία και τη φυσική, γι’ αυτό και η Υπατία, εκτός των άλλων, συμβολίζει το τέλος της αρχαίας επιστήμης, της οποίας ένα μεγάλο μέρος δεν έφτασε ώς εμάς εξαιτίας της πυρκαγιάς της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας. Από την άλλη συμβολίζει το αρχαίο πνεύμα το αθάνατο, την έρευνα, την αμφιβολία, τον πολιτισμό και την ανεξιθρησκεία. Η ίδια, αν και τηρούσε πιστά τις αρχές της νεοπλατωνικής σχολής -που ήταν ασκητική και παρέπεμπε στον Πυθαγόρα, ο οποίος δίδαξε πως η σοφία επιτυγχάνεται μέσω της… αποχής-, δεν απαιτούσε το ίδιο από τους μαθητές της, που ασπάζονταν διαφορετικές θρησκείες.

Ο αυτοκρατορικός έπαρχος της Αιγύπτου, Ορέστης, ήταν μαθητής της και την είχε φίλη και γκουρού. Ολοι τη σέβονταν και τη συμβουλεύονταν. Ο Κύριλλος όμως ξεκίνησε αγώνα για την «καθαρότητα της χριστιανικής πίστεως», τη συκοφάντησε ότι ασκούσε μαύρη μαγεία και τη στοχοποίησε. Στόχος του φυσικά ήταν η εξουσία που είχε ο Ορέστης.

ΣΤΗΝ ταινία δολοφονείται με λιθοβολισμό, η κυρίαρχη εκδοχή όμως είναι ότι ο χριστιανικός όχλος την έσυρε στην εκκλησία Καισάρειον, της κομμάτιασαν το σώμα με όστρακα, περιέφεραν τα κομμάτια της σε ολόκληρη την πόλη και τα κάψανε στην πυρά στη θέση Κίναρον, έξω από την Αλεξάνδρεια.

………………………………………..
«Κι όμως, κινείται»!…»

Η μεγάλη Ελληνίδα φιλόσοφος, μαθηματικός και αστρονόμος της Αλεξάνδρειας απέδειξε μάλιστα πως η Γη κινείται γύρω απ’ τον Ηλιο με τροχιά που περιγράφεται από καμπύλες οι οποίες προκύπτουν απ’ τις κωνικές τομές του Απολλώνιου εκ Πέργης, του γεωμέτρη. Η Υπατία αρνήθηκε να βαφτιστεί δημοσίως χριστιανή και γι’ αυτό ο… άγιος Κύριλλος τη στοχοποίησε και ο χριστιανικός όχλος τη δολοφόνησε άγρια, την τεμάχισε και την έκαψε

ΣΑΝ ΧΘΕΣ, χίλια διακόσια τόσα χρόνια αργότερα, ένας Ιταλός, επίσης αστρονόμος, φιλόσοφος και φυσικός, αφού κατάφερε να μαθηματικοποιήσει τη Φυσική, να βελτιώσει το τηλεσκόπιο, να ανακαλύψει τους τέσσερις δορυφόρους του Δία, τις ηλιακές κηλίδες, τον νόμο της πτώσεως των σωμάτων (που αποδεικνύει ότι η βαρύτητα επιδρά στην ταχύτητα των σωμάτων όταν υψώνονται ή πέφτουν) και να εφεύρει το θερμόμετρο και τον αναλογικό διαβήτη, κατέληξε δώδεκα αιώνες αργότερα στις διαπιστώσεις της Υπαίας. Πρώτον, ότι η Γη δεν είναι επίπεδη, αλλά μπαλίτσα κυκλική. Δεύτερον, ότι κινείται, όπως και οι άλλοι πλανήτες, γύρω απ’ τον Ηλιο και ουχί πως όλοι οι πλανήτες και ο Ηλιος κινούνται γύρω απ’ τη Γη -όπως πίστευαν κάποιοι άλλοι εκείνη την εποχή.

ΣΕ αντίθεση με την Υπατία, ο φερόμενος ως πατέρας της Αστρονομίας, ο Γαλιλαίος -περί ου ο λόγος- αποδείχτηκε μεγάλη κωλωνιάρα (σ.σ.: δεν υπάρχει αρσενικό κωλωνιάρης, γιατί οι αληθινοί άνδρες κ. Μπαμπινιώτη μου, ποτέ δεν κωλώνουν!)

Σαν χθες λοιπόν, στις 10 Φεβρουαρίου του 1634, ο Γαλιλαίος απαρνείται γονυπετής μπροστά στους ιεροεξεταστές τη θεωρία του ως αιρετική και λαθεμένη και δέχεται ότι η Γη είναι επίπεδη και ακίνητη.

ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ ως αναληθές ότι αφού απαρνήθηκε τις πεποιθήσεις του μουρμούρισε: «Κι όμως, κινείται!… Στην πραγματικότητα αυτή τη φράση δεν την είπε ποτέ, γιατί αν την έλεγε, μπορεί να μην τον διαμέλιζαν όπως την Υπατία, αλλά θα τον είχαν ρίξει ως αιρετικό στην πυρά. Αφού, λοιπόν, η κωλωνιάρα ο Γαλιλαίος έκανε τουμπεκί ψιλοκομμένο, οι καλοί χριστιανοί συνέχιζαν να πιστεύουν πως το Σύμπαν είναι τέλεια πλασμένο, πως η Γη είναι το κέντρο του Σύμπαντος και η ζωή εδώ αποτελεί μοναδικότητα που ο καλός Θεός ορίζει κάθε της λεπτομέρεια.

ΠΕΡΑΣΑΝ κάμποσοι αιώνες από τότε μέχρι να διαπιστώσουμε ότι ο κόσμος όπου ζούμε κινείται ταυτοχρόνως προς όλες τις κατευθύνσεις και μόνον ότι κινείται ζει. Δράττομαι της ευκαιρίας να αναφέρω, μέρες που ‘ναι, πως το ίδιο ισχύει και για την οικονομία μας. Η Ελλάδα μέχρι το 2014 πρέπει να δανείζεται συνεχώς για να πληρώνει τα ομόλογα που λήγουν, να ξαναδανείζεται και γενικώς να κυκλοφορεί το χρήμα γρήγορα, όπως το αίμα στον ανθρώπινο οργανισμό, για να μην πάθει θρόμβωση.

Η ποσότητα επί την ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος… Αν το χρήμα δεν αλλάζει συνέχεια χέρια με μεγάλη ταχύτητα, ζήτω που τη βάψαμε!… Αλλα για την προχώ θεωρία μου περί κινητικότητας, ες αύριον τα σπουδαία…

ΑΝΔΡΕΑΣ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ